در باره عهدنامه سلمان فارسی و پاسخ به یک شبهه

استاندارد

سلمان فارسی یکی از بحث انگیزترین شخصیتهای تاریخ اسلام و ایران است. برخی از مستشرقان تا پای انکار هویت تاریخی او پیش رفته اند. اما حضور او در منابع تاریخی و دینی مسلمانان ، از شیعه و سنی ،به گونه ای است که او را به شخصیتی مورد اجماع و احترام همه فرق اسلامی مبدل کرده است.  در مورد او فراوان می توان سخن گفت و نوشت. من بخشی از این بحثها را در کتاب پارسای پارسی آورده ام.

یکی از مباحث جنجالی پیرامون سلمان فارسی ، وجود یک عهدنامه بسیار قدیمی است که در منابع مختلف به آن اشاره رفته است.در این عهدنامه یا امان نامه ، پیامبر اسلام (ص) امتیازاتی را ، از جمله معافی از مالیات و برخورداری از سهمیه ای از بیت المال و… برای نوادگان سلمان فارسی در نظر گرفته تا پس از فتح ایران به آنان اختصاص یابد.

در سالهای اخیر برخی مدعیان ، این نکته را از طریق رسانه های بیگانه مطرح کرده اند و می کنند که گویا سلمان به واسطه گرفتن چنین  امتیازاتی به نفع نوادگان و اعقاب خودش ، به تاریخ ایران خیانت کرده و پای اعراب را به کشور خودش باز کرده است! بعضی متعصبان نیز سخن از این می گویند که سلمان به واسطه رسیدن به حکومت تیسفون با عربها همدست شد و…اما کسانی که منابع تاریخی را خوانده اند و از زندگی زاهدانه سلمان و رفتار او در روزگار امارت بر مداین – که با پیش از این امارت هیچ تفاوتی نداشته است – خبر دارند، می دانند که نگاه سلمان به حکومت ، چون اعم و اغلب حاکمان تاریخ، از منظر غنیمت و منفعت مادی نبوده است. آگاهان به تاریخ بر این سخنان تنها می توانند لبخند بزنند و متاسف باشند که تعصب و خامی گاهی چگونه انصاف و دقت علمی را به مسلخ  می برد!

در مورد عهدنامه مورد نظر  , من در  پارسای پارسی ( صفحات 145 تا 157) به تفصیل سخن گفته ام و با دلایل متعدد نشان داده ام که اساسا چنین عهدنامه یا امان نامه ای در صدر اسلام نوشته نشده و یقینا ساختگی است و کسانی برای رسیدن به اهداف خاصی آن را در قرون بعدی از روی اسناد مشابه جعل کرده اند.بر این اساس گزافه های مدعیان که معمولا با ادبیاتی دشنام آلود و عوامانه نیز بیان می شود هیچ وزنی از صحت ندارد.

در اینجا برای استفاده کسانی که کتاب پارسای پارسی را در دسترس ندارند ، لینک بخش مربوط به فصل مورد نظر آن را در پایان این مطلب قرار می دهم. این مقاله چند سال پیش در یکی از مجلات علمی منتشر شده و البته با آنچه در کتاب آمده  از لحاظ اجمال و تفصیل تفاوتهایی دارد.

 پارسای پارسی

         متن مقاله عهدنامه سلمان فارسی

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *