نگاهی به “پرسه در عرصه کلمات”

استاندارد

پرسه در عرصه کلماتآنچه در پی می آید، معرفی نقدگونه و مختصر و مفیدی است در باب کتاب این بنده با نام پرسه در عرصه کلمات که سال گذشته به همت انتشارات سخن منتشر شد. فاضل گرامی جناب آقای میلاد عظیمی در این نوشته که البته از نظر پاک و خطاپوش ایشان خالی نیست، نکاتی را در مورد این کتاب متذکر شده اند. از آقای عظیمی اخیرا کتابهای پادشاه فتح، نقد تحلیلی و گزیده اشعار نیما یوشیج و شط شیرین پر شوکت که منتخب ارزشمندی از مقالات استاد زنده یاد عباس زریاب خویی است منتشر شده است.ضمنا بخش “آویزه ها” از قسمتهای خواندنی و مفید مجله بخارا است که به قلم ایشان در هر شماره نوشته می شود.با آرزوی توفیق برای این محقق گرامی، نوشته ایشان را از شماره اخیر مجله بخارا (شماره ۷۲ و ۷۳ . مهر- دی ۱۳۸۸) عینا نقل می کنیم:

دکتر محمدرضا ترکی -شاعر و استاد دانشگاه تهران – وبلاگی دارد به نام “فصل فاصله” که در آن شعرها و یادداشتهای ادبی و فرهنگی اش را منتشر می کند.”فصل فاصله” وبلاگ وزین و آبرومندی است و تفرج در آن آموزنده و وقت خوش کن.”پرسه در عرصه کلمات” (سخن ،۱۳۸۷، تهران ،۲۲۲صفحه) مجموعه ای است از برخی از یادداشتهایی که در آن وبلاگ انتشار یافته بود. با آنکه بیشتر یادداشتها را پیش از این در “فصل فاصله” خوانده بودم، مرور مجدد آن برایم لذت بخش بود. به مقتضای حال و مقام، این یادداشتها البته زبان موجز، ساده و صمیمی و روشنی دارد و بی پیرایه فضل فروشی، محتوای خود را به خواننده انتقال می دهد.

برخی از این یادداشتها طراوت و تازگی خاصی دارند و می توانند موضوعی برای تحقیقات دامنه دارتر باشند.(مانند مروزی و رازی ص ۱۴۹، عاشورا در چند نگاه ص ۱۷۳، جلوه زار حسن،ص ۲۳ و…اصطلاحات عاشقان قدیم ص ۳۵).

در برخی از آنها نکات علمی مهمی مطرح شده است: مانند :”ز شیر شتر خوردن …از آن کیست؟(ص۱۷) و چیدن درد (ص۲۱) که این یادداشت اخیر اگر با شواهد علمی مدلل گردد مقاله مهمی خواهد شد.

در برخی از این یادداشتها به نقد کتاب پرداخته شده است که بعضی از این نقدها بسیار عالمانه است(در حاشیه غلط ننویسیم ص ۵۱) و برخی دیگر کوبنده و بجا(برگی از حافظ شناسی معاصر )

به گمان من یاداشت “فروغ فرخزاد و نقد مدرنیسم“(ص۷۳) از مهمترین مطالبی است که در باب فروغ نوشته شده و جای آن دارد که آقای ترکی با همین بی نظری و از چشم اندازی کلان به آن بپردازد. برخی از مقالات به نوعی آسیب شناسی دانشکده های ادبیات فارسی است که چون آقای ترکی خود در بطن ماجرا حضور دارد، خواندنی و موثر است.

همچنین باید یاد کنیم از یادداشت مهم و دلپذیر “شاهنامه و قوم یهود“(ص۱۰۴) که پاسخی کوتاه و گویا به یکی از جنجالی نویسان محترم معاصر است.

البته احتمالا به مقتضای وبلاگ، برخی مطالب چندان پخته طرح نشده است، مثلا “چند نمونه از مضامین مشابه میان شعر امروز و دیروز“(۸۳) و یا “خردگرایی ناصر خسرو؟!“(ص۱۴۶) که موضوعی است حساس و باید با دقت و جامعیت بیشتری مورد بیشتری مورد ارزیابی قرار گیرد و یا “یک ضرب المثل کهن فارسی“(ص۱۸۴) که شیوه بحث دکتر ترکی و تصحیحاتی که اعمال می کنند، جسورانه است و اگر به مقالاتی مشابه این یادداشت که توسط دانشمندان برجسته این فن نوشته شده، مراجعه کنیم می بینیم که چقدر محتاط بوده اند.

به هر روی، سایتها و وبلاگهای ادبی روز به روز گسترده تر می شوند و برخی از آنها بسیار مفید و ارزشمند هستند.بررسی جامع و معرفی توصیفی آنها موضوعی است که چند دانشجوی دقیق و مشتاق باید عهده دار گردند.شاید بتوان حوزه جستجو را گسترده تر گرفت و به بررسی و معرفی سایتها و وبلاگهایی که در حوزه “ایران شناسی” فعالند پرداخت.آسیب شناسی این حوزه نیز کاری بایسته است. یکی از این آسیبها، شیوه نوشتن “نثر” فارسی است که در برخی از سایتها و وبلاگهای ادبی بسیار آشفته و نابه سامان است.

تا آنجا که من اطلاع دارم، “فصل فاصله” البته در زمره بهترین وبلاگهای ادبی است و نمی تواند نمونه ای از وبلاگ نویسی ادبی روزگار ما باشد، اما می تواند الگوی مناسبی برای این کار به شمار رود.

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *