دوست فاضل بنده جناب تقی دخت مقدمه کوتاهی بر منظومه “مجلس حر بن یزید” نوشته بودند که به واسطه  طولانی بودن دو پست قبلی تصمیم گرفتم آن را به صورت جداگانه بیاورم.ایشان تحقیقات دراز دامنی در شرح و تفسیر شعر علی معلم انجام داده اند.نتایج مطالعات ایشان بسیاری اوقات، حتی برای آشنایان با شیوه شاعری معلم نیز بدیع و بسیار خواندنی است.به هر حال فهم دقیق اشارات و نکات شاعر پیچیده ای چون علی معلم دامغانی جز از رهگذر چنین شرحهایی ممکن نیست و بدون چنین تفسیرهایی خواننده معمولی در سطح واژه های مطنطن و موسیقی کلمات معلم باقی می ماند. امیدوارم به زودی شاهد انتشار مقالات ارزشمند ایشان  در این زمینه باشیم.

 درآمد

منظومه‌اي که پيش‌رو داريد و من با موافقت استاد علي معلّم دامغاني، نام «مجلس حرّ بن يزيد رياحي»  بر آن نهاده‌ام، در واقع بخش کوتاهي است از يک کار مفصّل، که با الهام از «زيارت وارث»،  در حال انجام(سرودن) است.

اين منظومه، که در جامه روايتی با دو وجه و با شکل اصلي “گفت‌و‌گو” (مستقيم و غيرمستقيم) درآمده است، نقلی است تازه و بديع، با پرسش‌هايي عميق، از داستان مردي که جهل زمانه‌زاد و دشمنی کور خود با حسين‌بن علی(ع) را در سفري از شک به گمان و از گمان به يقين، وا مي‌نهد و به آنچه سرشت و سرنوشت آغازين‌اش بوده، باز مي‌گردد.

بخشهای بسيار برجسته اين منظومه، گاه تا حدّي عميق است که بداعت و نوآوري آن، در داستاني که به تکرار شنيده‌ايم، چند برابر چهره مي‌نمايد. من شرحي مفصّل بر اين منظومه در طی يک کار پژوهشی گسترده در حال نوشتن دارم که مجال انتشار آن در اين صفحات نخواهد بود، اما آنچه را شايسته يادآوري به خواننده‌ي پي‌گير و پي‌جوي آثار استاد معلم مي‌بينم، اين است که اگر چه اين منظومه، پوسته زيبا و منقّشي دارد که در حدّ خود جذب‌کننده و پي‌آور است، اما غفلتِ بارور و همواره ما خوانندگان، مبادا که، از مغز اين منظومه دورمان بدارد و اين منظومه را که بسيار با دقت سروده شده و هيات امروزين خود را يافته، به سَرسَري‌خواني، تقطيع کرده و جز پاره‌هاي اندکي از آن را، در ذهنمان جای ندهد. حوصله شايسته در خواندن اين منظومه نسبتا طولانی به صورت يک پيکره منسجم با فراز و فرودهاي پيچيده‌ و خاص‌، اما روانش، خلاصه توصيه اين بنده نگارنده است.

از دوست گرانقدر جناب آقاي دکتر محمدرضا ترکي نيز که مجال انتشار اين منظومه را در وبلاگ «فصل فاصله» فراهم نمودند، صميمانه تشکر مي‌کنم؛ با اين توضيح و ياددآوري، که چون وبلاگ «فصل فاصله»، نوعي مرجعيّت ناخواسته (و شايد خودخواسته) در اين باب دارد، خواستم تا اولين انتشار صورت مکتوب “مجلس حرّ بن يزيد رياحي” در اين صفحات باشد.

نکته آخر نيز آنکه، شکل چينش، سجاوندي و نقطه‌گذاري و اساساً صورت‌دادن مکتوب به اين شعرِ شفاهيِ پياده شده از يک فايل کامپيوتری، تمامي از اين بنده است، با همه خطاهاي احتمالي و مشکلات آن در سطر بندي‌ها و… و کسي، حتي خود استاد را، مسئوليتي در اين باب نيست و با اشتياق پذيراي پيشنهادها در اين ‌مورد خواهم بود.

                                                                         محمدرضا تقی‌دخت